(سیلیس) (SiO2) سیلیسیم دی اکسید یا سیلیس با فرمول شیمیایی (SiO2 )فراوان‌ترین ترکیب اکسیدی موجود در پوسته زمین است. نام سيليس Silicon از واژه لاتين (Silicis) به معنی (flint) سنگ سخت، سنگ چخماق يا سنگ اتش زنه گرفته شده است. نام سیلیس برای کلیه کانی هایی با فرمول عمومی (SiO2) به کار برده می شود. این کانیها با فرمول شیمیایی یکسان تشکیل پولی مورفهای معروفی را می دهند که در گروه کوارتز قرار می گیرند. کوارتز در حالت خاص به صورت در کوهی ظاهر می گردد که در این حالت، تمام خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خود را آشکار می کند. کوارتز در مقابل اسیدها و بازها حساس نیست ولی در مقابل اسید (فلوئریدریک)، حساس و تاثیرپذیر می باشد. از نظر بافت و ساختمان داخلی هرکدام از اتم های سیلیسم بوسیله چهار اتم اکسیژن بصورت تترائدر محاط شده است. کوارتز دارای سختی هفت در مقیاس جدول موس و وزن مخصوص 2/65 می باشد. تركيب شيميايي، و خواص فيزيكی سيليس، تعيين كننده كيفيت و موارد مصرف آن در هر يك از صنايع مورد استفاده می باشد. سیلیس ساینده یک نوع ساینده معدنی است با فرمول شیمیایی اکسید سیلسیم، برای حذف جرم از روی دندان ها استفاده می شود. این محصول در دو نوع سیلیس ساینده غلظت دهنده و سیلیس ساینده به مشتریان محترم عرضه می گردد.
سیلیس که به سنگ شیشه شهرت دارد دارای چگالی 2/21 و یک سنگ شفاف است . و هنگامی که ناخالصی آن ازيك پى پى ام کمتر باشد یکی از بهترین شیشه های شفاف و دارای قدرت انتقال اشعه ماوراء بنفش است. سیلیس گدازیده خالص دارای نقطه ذوب 1800 درجه سلسیوس می باشد و در ظروف شیمیایی و حرارتی تا 1150 درجه حرارت را تحمل می کند. از آنجایی که سیلیس در قبال ضربه شدید حرارتی، اسید ها و مقاومت الکتریکی استقامت بالایی دارد در تولید قطعات شیمیایی به کار ميرود. از مواد سیلیس در تولید پشم شیشه نیز استفاده می شود . آرد سیلیس که از نرم ساییدن ماسه به دست می آید در رنگها و همچنین برای ساختن بلوک های کف سازی استفاده می شوند. همچنین پودر نرم آن و یا ذرات دانه بندی شده آن به عنوان یک ماده ساینده مورد استفاده است. این ماده معدنی درصنایع مختلف نظیر سرامیک سازی، شیشه سازی، لعاب، ريخته گری، توليد سيليكات سديم و فروسیلیس، پرکننده ها، کمک ذوب، دیرگداز،ساینده ها، تصفیه مایعات وغيره … کاربرد دارد.
سیلیس مورد استفاده در صنایع مختلف بر حسب درصد Sio2 به انواع ذیل تقسیم می شوند.
سيليس درجه يك : اين نوع سيليس داراي حداقل SiO٢96% است و در شيشه سازي، لعاب، صنايع شيميايي، فروسيليس، پشم شيشه، سيليكات سديم، فروکروم و ماسه تست سيمان به کار مي رود.
سيليس درجه دو : اين نوع سيليس داراي % 95- 85= SiO2 است و در ماسه ريخته گري، ماسه سندبلاست، فيلتراسيون و ديرگدازها به کار مي رود.
سيليس درجه سه: اين نوع سيليس داراي % 85-70 =SiO2 است و در آجر ماسه آهکي و آجرسبک، کارخانجات توليد سيمان و بتن سبک به کار مي رود.

کاربردها:

کاربرد سیلیس در صنایع بهداشتی و شیمیایی در ساخت خمیر دندان مواد ساينده از مهمترين مواد اوليه محسوب می شوند. اين مواد كه عمدتاً پودرهای غيرآلی می باشند، اجزای چسبيده روی سطح دندان مثل پلاك ولكه های سطحی را بدون ايجاد خراش وكاستن از جلای طبيعی دندان مي زدايند. سیلیس به عنوان ساینده و غلظت دهنده در خمیر دندانها استفاده می شود. صابونهای ساينده دارای هفتاد در صد پودر نرم سيليسی هستند که برای تميز کردن سطح وسايل فلزی و اشيای ديگر کاربرد دارند. معمولا برای پاک شدن رنگ فلز ٬ مقداری مواد اسيدی نيز استفاده می شود. مخلوطی از پودر نرم سیلیس و داروهای شیمیایی مناسب به عنوان سموم دفع کننده آفات نباتی بکار گرفته می‌شوند.